Những năm gần đây, diện tích ao, hồ ngày một thu hẹp, diện tích trồng cây ấu giảm nhưng tại một số địa phương như: Phù Cừ, Tiên Lữ… người dân vẫn tận dụng diện tích mặt nước trồng ấu để có thêm thu nhập.

Nông dân xã Cương Chính (Tiên Lữ) thu hoạch củ ấu
Theo kinh nghiệm của người dân địa phương, ấu là loại cây “dễ tính”, chỉ cần chọn những khoảng ruộng trũng hay tận dụng ao đầu ngõ là có thể cấy ấu xuống. Sau gần hai tháng ngâm mình trong bùn đen, ấu giống cựa mình, bén rễ và mọc thành cây trên mặt nước. Ấu không mọc quá sâu dưới bùn mà nổi bồng bềnh trên mặt ruộng mỗi khi nước đầy. Khi trưởng thành, lá ấu mọc thành từng chùm mỏng, hoa của nó mọc ra từ cuống, nhỏ và trắng tinh một màu. Khi ấy, trên những cánh đồng quê, lác đác những ruộng ấu màu xanh thẫm điểm lẫn sắc trắng của cánh hoa. Trồng ấu không khó, tuy vậy, việc thu hoạch lại rất vất vả. Để thu hoạch ấu, người ta phải ngâm mình cả ngày dưới ruộng để hái củ. Những ruộng sâu, người hái ấu phải ngồi trên thuyền tôn nhẹ, nhặt từng bụi ấu và hái từng củ dính trên thân ấu, thường thì mỗi gốc ấu ra được từ 5 đến 7 củ. Nếu không kịp hái, chậm vài ngày, củ ấu già sẽ rụng và chìm xuống bùn. Lúc đó, người hái phải vục tay xuống bùn sâu để mò ấu. Sau khi đưa lên bờ, củ ấu được rửa sạch và phân loại rồi đem bán.

Xã Cương Chính (Tiên Lữ) có hơn 12 mẫu trồng ấu, hiện nay, củ ấu tươi được bán với giá từ 12.000 đến 15.000 đồng/kg, 1 sào ấu cho thu lãi khoảng 6 triệu đồng/năm. Những ngày này, giữa màu xanh bạt ngàn của cây ấu, người dân trong xã đang tất bật thu hoạch củ ấu bán cho kịp thời vụ.

Giống ấu được người dân ở xã trồng chủ yếu là ấu gai. Loại ấu này có vỏ mỏng, thịt nhiều, ngọt bùi hơn các giống ấu khác. Đây là giống ấu dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, phù hợp với điều kiện canh tác của địa phương. Trong quá trình chăm sóc, nông dân chủ yếu bón phân để cây phát triển và phòng ngừa ốc gây hại lúc cây còn nhỏ. Loại cây trồng này có thời gian sinh trưởng ngắn, cho năng suất cao, thu hoạch kéo dài nên được nhiều nông dân lựa chọn để canh tác. Ngoài ra, giống ấu này có chất lượng ngon ngọt, được thị trường ưa chuộng.

Nhằm tận dụng lợi thế sẵn có của diện tích ruộng trũng, ao, đầm, ngoài việc phát triển cây ấu, các hộ dân trong xã kết hợp nuôi thả cá để nâng cao thu nhập. Chị Nguyễn Thị Thanh Bình ở thôn Đặng Xá, xã Cương Chính cho biết: So với gieo cấy lúa, trồng ấu ít áp lực thời vụ, ít đầu tư phân bón cũng như sử dụng ít thuốc bảo vệ thực vật, nhưng lợi nhuận cũng cao hơn so với cấy lúa. Vào những năm mưa, bão nhiều, các ruộng lúa thấp trũng có thể bị mất trắng, riêng ruộng ấu lại càng được mùa. Ngoài thu nhập từ ấu, tận dụng diện tích mặt nước, tôi còn nuôi cá trắm, cá chép… Mỗi năm, khi vụ ấu kết thúc, cũng là lúc gia đình tôi thu hoạch hàng tấn cá mỗi năm.

Đồng chí Vũ Thanh Ba, Phó Chủ tịch UBND xã Cương Chính cho biết: Ngoài mang lại giá trị kinh tế, củ ấu sau khi thu hoạch cũng khá thuận lợi trong khâu tiêu thụ. Thời gian tới, xã tiếp tục khuyến khích người dân chuyển đổi diện tích ruộng trũng, ao, hồ, đầm lầy sang trồng ấu kết hợp thả cá, góp phần giúp người dân có thêm thu nhập.

Nghề trồng ấu ở xã Tiên Tiến (Phù Cừ) đã có từ lâu năm, không chỉ mang lại thu nhập cho các hộ trồng ấu, mà còn góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động nông nhàn trong và ngoài xã. Hằng năm, cứ đến vụ thu hoạch ấu, trung bình một ngày, mỗi người thu hái được từ 50 đến 80 kg củ ấu, thu nhập bình quân từ 150.000 đến 200.000 đồng/ngày.

Trồng ấu không chỉ góp phần tăng thêm thu nhập mà còn giúp người dân mạnh dạn hơn trong việc mở rộng diện tích các loại cây trồng phù hợp trong khung thời vụ tốt nhất, nâng cao thu nhập trên một đơn vị diện tích canh tác. Qua đó, góp phần đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương.